تحلیل میزان توسعه یافتگی سکونتگاه های روستایی و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان ایرانشهر)

نویسندگان

اسکندر صیدائی

دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه ریزی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران هادی راستی

دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران ساجده آذر

دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

طبق شواهد و تجربیات، به حق و وظیفه توسعه فضاهای روستایی به تناسب سهم و جایگاه و کارکرد آن­ها در اقتصاد ملی کم توجهی شده و به دلیل بی مهری به نقش عوامل جغرافیایی (محیط طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و...) در شکل­پذیری و ترتیب فضایی و توسعه سکونتگاه­های روستایی، علیرغم تلاش­های انجام شده در کشور به ویژه پس از انقلاب، هنوز ناپایداری و توسعه نیافتگی در عرصه­های روستایی ایران نمایان است. از این رو پژوهش حاضر در پی بررسی میزان توسعه یافتگی سکونتگاه­های روستایی بخش مرکزی شهرستان ایرانشهر و نقش برخی عوامل جغرافیایی در آن، از دیدگاه ساکنان محلی است. عوامل مورد بررسی دربرگیرندۀ عوامل محیط طبیعی، فضایی، اجتماعی و اقتصادی است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است و جامعه آماری  کلیه سکونتگاه­های روستایی بخش مرکزی ایرانشهر هستند. در این بین 19 روستا و 294 سرپرست خانوار به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. داده­های بدست آمده به کمک روش­های آماری در محیط نرم افزار spss مورد پردازش و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نمایان­گر پایین بودن میزان توسعه یافتگی روستایی در بخش مرکزی ایرانشهر یعنی زیر حد متوسط نظری (با درجه میانگین 43/2) است و بیشتر عوامل (به غیر از مخاطرات طبیعی، بعد خانوار و نرخ اشتغال) دارای ارتباط منطقی و معناداری با توسعه یافتگی روستایی می­باشند. در این میان تأثیر عوامل مکانی- فضایی و پس از آن عوامل اجتماعی پررنگ­تر است. از این رو توسعه سکونتگاه­های روستایی در محدوده مورد مطالعه نیازمند بازنگری اساسی در سیاستگذاری­ها و برنامه­های توسعه روستایی و داشتن نگاه خاص به نقش برخی عوامل جغرافیایی در روند توسعه سکونتگاه­های روستایی است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل علی توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی سکونتگاه های روستایی مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان ارومیه

       هدف اصلی برنامه­های توسعه نواحی روستایی دستیابی به الگویی مناسب برای توزیع سکونتگاه­ها، امکانات و فعالیت­ها بر اساس ظرفیت­های سرزمین است. هدف تحقیق حاضر بررسی توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی سکونتگاه­های روستایی است. روش تحقیق جهت دستیابی به هدف فوق توصیفی- تحلیلی می باشد. جامعه آماری تحقیق سکونتگاههای روستایی بخش مرکزی شهرستان ارومیه است. اطلاعات مورد نیاز تحقیق از سرشماری عمومی نفوس و مسک...

متن کامل

تحلیل علی توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی سکونتگاه های روستایی مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان ارومیه

هدف اصلی برنامه­های توسعه نواحی روستایی دستیابی به الگویی مناسب برای توزیع سکونتگاه­ها، امکانات و فعالیت­ها بر اساس ظرفیت­های سرزمین است. هدف تحقیق حاضر بررسی توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی سکونتگاه­های روستایی است. روش تحقیق جهت دستیابی به هدف فوق توصیفی- تحلیلی می باشد. جامعه آماری تحقیق سکونتگاههای روستایی بخش مرکزی شهرستان ارومیه است. اطلاعات مورد نیاز تحقیق از سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال13...

متن کامل

تحلیل فضایی درجه توسعه یافتگی سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: دهستانهای شهرستان زرین دشت)

توزیع عادلانه امکانات و ثمرات توسعه در میان اکثریت جمعیت از خصیصه­های مهم اقتصادی پویا و سالم است. برنامه­ریزان جهت تحقق این امر در کاهش نابرابری­ها و عدم تعادل از طریق تدوین و اجرای برنامه­های متعدد محرومیت زدایی و گسترش همه جنبه­های مثبت توسعه یافتگی تآکید دارند . پژوهش حاضر با هدف تعیین سطوح برخورداری دهستان­های شهرستان زرین دشت تدوین شده است. با توجه به مولفه­های مورد بررسی و ماهیت ...

متن کامل

تحلیل عوامل مؤثر بر مشارکت اجتماع محلی در برنامه‌ریزی توسعه گردشگری کشاورزی (مطالعه موردی: نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان تنکابن)

کشاورزی به عنوان اصلی‌ترین بخش فعالیت در مناطق روستایی کشور، با محدودیت‌های ساختاری متعددی روبرو است که در این خصوص، ایجاد و توسعه گردشگری کشاورزی با مشارکت ساکنین نواحی روستایی می‌تواند به بهبود وضعیت بخش کشاوزی کمک شایان توجهی کند. البته مشارکت روستاییان به عوامل مختلف فردی، اجتماعی، اقتصادی، محیطی و نهادی بستگی دارد که هدف از ارائه این پژوهش بررسی مهمترین عوامل مؤثر بر نگرش جامعه محلی به مشا...

متن کامل

میزان درجه توسعه یافتگی و سطح بندی خدمات رسانی در دهستان های شهرستان مریوان (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهرستان مریوان)

در این مقاله درجه توسعه یافتگی دهستان­ های شهرستان مریوان براساس مدل­ های استاندارد شده و کارکردی نوع دوم بررسی و تعیین شده است. ابتدا به معرفی شهرستان مریوان وسپس به بررسی شاخص­ های انسانی دهستان­ های مریوان پرداخته شده است. براساس مدل­ های استاندارد شده، بخش مرکزی بعنوان مطالعه موردی در رتبه دوم و در کارکردی نوع دوم رتبه اول بخش­ های شهرستان مریوان، مشخص گردیده است. بنا بر شاخص جمعیتی در هر د...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

جلد ۱۱، شماره ۳۴، صفحات ۶۷-۸۳

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023